• Kennisartikel
  • Digitale wereld
Type:
  • Kennisartikel
Thema:
  • Digitale wereld

Kinderrechten in de digitale wereld

Toen het Kinderrechtenverdrag opgesteld werd in 1989 zag de wereld er anders uit dan vandaag. De digitale wereld maakte nog geen deel uit van onze leefwereld. Wanneer de digitale wereld meer vorm begon te krijgen en de impact op kinderen en jongeren ook duidelijker werd, ontstond de nood om de kinderrechten te interpreteren in die context.

De digitale wereld is ruimer dan het internet, het gaat bijvoorbeeld ook over offline computerspelen en -programma’s.

Nieuwe uitdagingen, zelfde kinderrechten

De digitale wereld brengt nieuwe uitdagingen met zich mee, maar kinderrechten blijven dezelfde. Het is enkel de context die verandert. Met andere woorden, ook in een digitale wereld hebben kinderen recht op veiligheid, gezondheid en onderwijs. En ook alle andere kinderrechten.

Om verwarring te vermijden, spreken we over kinderrechten in de digitale wereld en niet over digitale rechten of digitale kinderrechten. We focussen zo op het feit dat het bestaande rechten zijn in een nieuwe context.

Een opstap naar een interpretatie

In 2021 stelde het VN-Kinderrechtencomité een Algemene Commentaar nr. 25 op. De Algemene Commentaar zorgt ervoor dat we de digitale wereld in relatie tot kinderrechten beter begrijpen. Het legt de link tussen de bestaande rechten uit het Kinderrechtenverdrag en de context van de digitale wereld. Op die manier bevestigt het VN-Kinderrechtencomité dat alle kinderrechten er zijn voor alle kinderen en jongeren, offline en online. Het gaat dus niet enkel over de usual suspects van rechten wanneer we denken aan de digitale wereld, zoals het recht op privacy en de toegang tot informatie. Het onderscheid tussen online en offline rechten is immers niet zo relevant: zowel online als offline gelden alle kinderrechten. 

Een Algemene Commentaar is een gezaghebbend interpretatie van het Kinderrechtenverdrag. Dat wil zeggen dat het een document is dat niet zomaar genegeerd mag worden. De Algemene Commentaar nr. 25 heeft zo bijvoorbeeld impact op beleid. Denk maar aan het Jeugd- en Kinderrechtenbeleidsplan 2020-2024, waarin staat dat de Algemene Commentaar een aanknopingspunt vormt voor het versterken van kinderen en jongeren als kritische burger in de digitale omgeving.

Er zijn nog veel vragen

Er bestaat behoorlijk wat onderzoek over de vaardigheden, kennis en het gedrag van kinderen en jongeren in de digitale wereld, denk maar aan Apestaartjaren. Er is helaas minder onderzoek dat de link legt met kinderrechten in de digitale wereld.

Er is geen antwoord op alle vragen en uitdagingen die de digitale wereld met zich meebrengt.

  • Wat zeggen kinderrechten en principes zoals belang van het kind en non-discriminatie over het al dan niet bestaan van een recht op internet bijvoorbeeld?

  • Welke nieuwe uitdagingen ontstaan er voor kinderen in de digitale wereld met betrekking tot hun recht op onderwijs of hun recht op gezondheid bijvoorbeeld? Denk maar aan de coronapandemie en afstandsonderwijs of cyberpesten.

  • Hoe kan je de digitale wereld zo besturen dat het in het belang van kinderen is?

  • Waarom is er geen recht op internet opgenomen in de algemene commentaar?

Ook interessant

Bronnen

  • Committee on the Rights of the Children. (2 maart 2021). General Comment no. 25 (2021) on the right of the children’s rights in relation to the digital environment. UN: CRC/C/GC/25.

  • De Vries, D. en Van Roelen G. (2021). Vlaams jeugd- en kinderrechtenbeleidsplan 2020-2024. Brussel: Departement Cultuur, Jeugd en Media.

  • Vanwynsberghe, H., Joris, G., Waeterloos, C., Anrijs, S., Vanden Abeele, M., Ponnet, K., De Wolf, R., Van Ouytsel, J., Van Damme, K., Vissenberg, J., D’Haenens, L., Zenner, E., Peters, E., De Pauw, S., Frissen, L., Schreuer, C.(2022). Onderzoeksrapport Apestaartjaren : de digitale leefwereld van kinderen en jongeren. Gent: Mediaraven.