Op naar een nieuw Jeugd- en Kinderrechtenbeleidsplan

In het begin van een nieuwe regeerperiode stelt de Vlaamse regering een Vlaams jeugd- en kinderrechtenbeleidsplan (JKP) op. De krijtlijnen voor dit beleidsplan worden reeds uitgetekend in de voorafgaande regeerperiode. Zo werd in 2023 gestart met de opmaak van een omgevingsanalyse voor het JKP van 2025-2029. Deze analyse identificeert en inventariseert beleidsuitdagingen voor het JKP.

Wat zijn actuele kinderrechtenthema’s?

KeKi voerde in het najaar van 2023 een voorstudie uit naar actuele kinderrechtenthema’s, zodat deze thema’s kunnen opgenomen worden in de omgevingsanalyse van het nieuw JKP. Hiervoor deed KeKi een inhoudelijke analyse van rapporten, standpunten, publicaties en andere documenten van kinderrechtenorganisaties in Vlaanderen. Zo worden de rapporten van de Commissie van Toezicht voor Jeugdinstellingen opgenomen, de jaarrapporten van het Kinderrechtencommissariaat en onderzoeksrapporten van UNICEF, KeKi, JOP en Unia. Deze documenten werden geclusterd in thema’s met een focus op de Vlaamse bevoegdheidsdomeinen.

Vergelijking met 2018

Ook in 2018 voerde KeKi een voorstudie voor de omgevingsanalyse uit. Uit een vergelijking tussen de voorstudie van 2018 en de huidige voorstudie merken we het onderstaande op.

De coronapandemie heeft duidelijk een grote impact gehad op de verschillende kinderrechtenthema’s. De pandemie had een overwegende negatieve impact op kinderen en jongeren. Het versterkte ongelijkheden en moeilijkheden die al bestonden voor de pandemie. De coronapandemie laat ook duidelijk blijken dat beleidsdomeinen relatief zijn. Het is van belang dat het JKP een koppeling maakt tussen verschillende levens- en beleidsdomeinen om een verschil te kunnen maken.

Sommige thema’s komen sterker naar voor sinds de voorstudie van 2018:

  • Er is meer aandacht voor media en de digitale wereld, mentale gezondheid en privacy.

  • Er zijn ook nieuwe thema’s, zoals prenatale rechtsbescherming en hoogbegaafdheid.

  • Kinderen en jongeren in maatschappelijk kwetsbare situatie krijgen een prominentere rol in de huidige voorstudie.

Voor de thema’s die sterker naar voor komen sinds 2018 lijkt er een sterker maatschappelijk debat te zijn en meer aandacht voor de leefwereld van kinderen en jongeren.

Sommige actuele thema’s komen niet of zelden aan bod, zoals tewerkstelling, gokken, verstedelijking en klimaat. Deze kwamen ook al nauwelijks of niet aan bod in de voorstudie van 2018. Deze thema’s vormen mogelijks hiaten in de huidige voorstudie of in het kinderrechtenveld in het algemeen. Hier zou een aanvulling vanuit wetenschappelijk (kinderrechten)onderzoek een verdieping bieden.

Verschillende thema’s keren uitgebreid terug, zowel in de huidige voorstudie als in de voorstudie van 2018. Denk maar aan kinderopvang, asielprocedures, armoede … Deze thema’s blijven een belangrijk deel van het maatschappelijk debat. Dit vraagt tot nadenken over structurele hiaten en oplossingen.

Op naar een nieuw JKP

De studie omvat diverse bronnen, zaken zijn mogelijks ook al geëvolueerd of gedateerd: de wereld staat immers niet stil. En gelukkig maar. Mede daarom vormt deze voorstudie een startpunt van dialoog en uitwisseling zodat we samen prioriteiten en doelstellingen kunnen bepalen.

Benieuwd naar de voorstudie? Neem ze even door en grasduin door de thema’s.

Die dialoog ging reeds van start met de brede sector. Een eerste versie van de omgevingsanalyse kan je ook doornemen.

KeKi kijkt alvast uit naar het vervolg van het traject.